Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών "63η Επέτειος Σεπτεμβριανών - Οι ολέθριες συνέπειες της εξουσιομανίας η κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας
στην ημεδαπή και οι αυτόχθονες Ελληνικές κοινότητες εκτός επικράτειας"
(06/09/2018)
Αθηνά
Κρεμμύδα, Γ.Γ. της Κίνησης για την Αναγέννηση της Βορείου Ηπείρου
Θέμα
ομιλίας: «Ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός, τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων και
η εγκατάλειψη από το Ελληνικό κράτος»
Αξιότιμοι
κυρίες και κύριοι,
Ευθύνη
και χρέος όλων μας, ως Έλληνες, είναι να γνωρίζουμε το παρελθόν μας και την
ιστορία μας για να σχεδιάσουμε το μέλλον που μας αξίζει. Σήμερα συμπληρώνονται
63 χρόνια από τα «Σεπτεμβριανά» που είχαν ως αποτέλεσμα τον ξεριζωμό της
ευημερούσας ελληνικής μειονότητας από την Κωνσταντινούπολη και την δραματική
και μη αναστρέψιμη συρρίκνωση της που ξεκίνησε το 1955.
Από
αυτό το βήμα λοιπόν χαιρετίζω την πρωτοβουλία της «Οικουμενικής Ομοσπονδίας
Κωνσταντινουπολιτών» για την διοργάνωση της εκδηλώσεως και εκφράζω την αμέριστη
συμπαράσταση καθώς και τις ευχαριστίες όλων των βορειοηπειρωτών για την
πρόσκληση. Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την ευκαιρία που μας δίνεται να
παρουσιάσουμε εν συντομία τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στην δημιουργία του
«βορειοηπειρωτικού ζητήματος» καθώς επίσης τα προβλήματα και τις προκλήσεις που
καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει η Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία,
πολλά εκ των οποίων απορρέουν από λάθη και παραλείψεις που διαχρονικά διέπραξαν
οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Από αρχαιοτάτων χρόνων, η Ήπειρος
ήταν ιστορικά, εθνολογικά και γεωγραφικά ενιαία και αδιαίρετη. Η ιστορία της
Ηπείρου ξεκινάει από τα βάθη των αιώνων και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη
μοίρα του ελληνισμού. Ο διαχωρισμός της σε νότια και βόρεια Ήπειρο, είναι
καθαρά τεχνικό κατασκεύασμα της ξένης διπλωματίας που έγινε στις αρχές του 20ου
αιώνα. Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία της βορείου Ηπείρου είναι οι
εξής:
- Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος και η απελευθέρωση
ολόκληρης της Ηπείρου το 1912-1913.
- Η προσάρτηση της βορείου Ηπείρου στο νεοσύστατο
αλβανικό κράτος κατά παράβαση όλων των αρχών και κανόνων του Διεθνούς
Δικαίου.
- Η εξέγερση των βορειοηπειρωτών εναντίων της
αποφάσεως των Μεγάλων Δυνάμεων, η συγκρότηση της «Προσωρινής Κυβερνήσεως
της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου» και η υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας
το 1914.
- Τα πολιτικά και διπλωματικά γεγονότα που
διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην τύχη της βορείου Ηπείρου από τον Α’
Παγκόσμιο Πόλεμο έως τις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου όπου η βόρειος
Ήπειρος απελευθερώθηκε για 3η φορά από τον Ελληνικό Στρατό.
- Η εγκαθίδρυση του
κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία από το δικτάτορα Ενβέρ Χότζα, μετά
το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και η απομόνωση των Ελλήνων της
Βορείου Ηπείρου από τον εθνικό κορμό.
- Ο τελευταίος σταθμός
στην ιστορία της βορείου Ηπείρου περικλείει τα πρόσφατα γεγονότα από την
πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία το 1990 έως σήμερα, τα
οποία όπως όλα δείχνουν θα δρομολογήσουν και τις εξελίξεις του μέλλοντος
όχι μόνο στις σχέσεις των δυο κρατών, Ελλάδας και Αλβανίας αλλά σε ότι
αφορά και την τύχη του βορειοηπειρωτικού ελληνισμού.
Η
έκβαση του βορειοηπειρωτικού ζητήματος από τις αρχές του 20ου αιώνα
έως σήμερα επηρεάστηκε από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται τόσο με τις
διεθνείς εξελίξεις και τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή των
Βαλκανίων, όσο και με την εσωτερική πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην
Ελλάδα σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Ενδεικτικά
λοιπόν αναφέρω κάποια ιστορικά παραδείγματα τα οποία αποδεικνύουν ότι ο
συσχετισμός αυτών των παραγόντων παραμένει επίκαιρος έως σήμερα.
Το 1912 η Αλβανία κατέστη
ανεξάρτητο κράτος και απέκτησε μεγάλες εδαφικές περιοχές της βορείου Ηπείρου
προκαλώντας έτσι την δυσαρέσκεια της Ελλάδος. Οι Έλληνες αντιπρόσωποι υπέγραψαν
την συνθήκη του Λονδίνου το 1913, κατόπιν προτροπής του Βενιζέλου. Οι
αντιδράσεις ήταν έντονες. Οι αποφάσεις του Βενιζέλου θα προκαλέσουν ισχυρούς
κλυδωνισμούς τόσο στην Αθήνα όσο και στην Ήπειρο.
Αρχικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος
αρνήθηκε να παραχωρήσει την περιοχή, καθώς εκεί ο ελληνικός στρατός μετά την
απελευθέρωση των Ιωαννίνων (21 Φεβρουαρίου 1913) είχε απελευθερώσει και όλες
τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 1914 οι Μεγάλες
Δυνάμεις έστειλαν υπόμνημα στο ελληνικό κράτος στο οποίο διαμήνυαν ότι αν δεν
αποχωρούσαν οι ελληνικές δυνάμεις δεν θα γινόταν αναγνώριση των νησιών του
Αιγαίου.... Ο εκβιασμός ήταν σαφέστατος…
Ο Ελληνικός Στρατός αναγκάζεται
να υποχωρήσει.
Το Πανηπειρωτικό Συνέδριο ωστόσο
αποφάσισε τη σύσταση της αυτοαποκαλούμενης «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου
Ηπείρου» με επικεφαλής τον Γεώργιο Χρηστάκη-Ζωγράφο. Η επίσημη ανακήρυξη έγινε
την 17η Φεβρουαρίου του 1914. Η ημερομηνία αυτή όπως και η διακήρυξη
που εξεδόθη αποτελούν σημεία αναφοράς
για την ιστορία του βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού.
Εντύπωση προκαλεί η στάση της
Αθήνας η οποία όχι μόνον αρνήθηκε να ενισχύσει με άνδρες ή με οπλισμό τον
Αυτονομιακό αγώνα, αλλά διέταξε μεταξύ άλλων, τον αποκλεισμό του λιμένος των
Αγίων Σαράντα ώστε να αποτραπεί ο ανεφοδιασμός των βορειοηπειρωτών.
Ο Βενιζέλος παρότρυνε τους
βορειοηπειρώτες να μην αντισταθούν στης αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων. Μόνοι
συμπαραστάτες τελικά στον αγώνα των βορειοηπειρωτών στάθηκαν οι εθελοντές από
την Ελλάδα, την Κύπρο και οι ομογενείς του εξωτερικού.
Ο δίκαιος αγώνας των
βορειοηπειρωτών για ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα θα αλλάξει τα δεδομένα
στην περιοχή και θα αναγκάσει όλους τους εμπλεκόμενους να καθίσουν στο τραπέζι
των διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό υπεγράφη το Πρωτόκολλο της Κερκύρας από
την Διεθνή Επιτροπή των Μεγάλων Δυνάμεων, τον πρόεδρο της Αυτονόμου Κυβερνήσεως
της Βορείου Ηπείρου Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο καθώς και την αλβανική
κυβέρνηση.